Instrument pozyskany przez Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Zamościu został zbudowany przez firmę Sauer w 1982 r. w szkole muzycznej w Przemyślu. Ma 17 głosów, 2 manuały (po 58 klawiszy) i pedał (30 klawiszy), trakturę mechaniczną, wiatrownice klapowo-zasuwowe, kontuar wbudowany w szafę organową, miech magazynowy, dmuchawę elektryczną. W 2011 roku został zdemontowany i przewieziony do Zamościa. Przeszedł generalny remont i na nowo został wybudowany w zamojskiej szkole muzycznej przez organmistrza Pana Adama Pachołka z uwzględnieniem właściwości akustycznych wnętrza sali koncertowej.

Dyspozycja

Manuał I

1. Prinzipal 8'

2. Koppelflöte 8'

3. Octave 4'

4. Waldflöte 2'

5. Sesquialtera 2f

6. Mixtur 4-5f

Manuał II

7. Holzgedackt 8'

8. Rohrflöte 4'

9. Prinzipal 2'

10. Sifflöte 1⅓'

11. Scharf 3-4f

12. Krummhorn 8'

Pedał

13. Subbass 16'

14. Gemshorn 8'

15. Choralbass 4'

16. Rauschpfeife 3f

17. Trompete 8'

II-I, I-P, II-P

Tremolo I, Tremolo II

Organy piszczałkowe w szkole muzycznej w Zamościu to bardzo cenny instrument. Jego budowniczym jest niemiecka firma Sauer, jedna z największych i najbardziej cenionych w Europie. To właśnie ta firma w latach 1911-1913 zbudowała we Wrocławiu 222-głosowe organy i były to wówczas największe organy na świecie (obecnie znajdują się one w Archikatedrze Wrocławskiej). Nasze organy dzięki swej konstrukcji, a w szczególności dzięki tzw. trakturze mechanicznej (przez znawców uważanej za najlepszą) i dyspozycji (rodzajowi głosów) są doskonałym instrumentem zarówno do edukacji jak i do koncertowania. Są to jak dotąd jedyne na Zamojszczyźnie organy mechaniczne o współczesnej konstrukcji. Do rzadkości należą dwa występujące tutaj głosy języczkowe, a jednym z nich jest charakterystyczny i bardzo dostojny głos naśladujący trąbkę.

Budowa takiego nowego instrumentu jest ogromnym wydatkiem (ok. 1,5 mln zł) i w związku z tym wiele szkół muzycznych, studiów organistowskich, a także nawet ośrodków akademickich korzysta z organów elektronicznych. Jednak żaden instrument elektroniczny wspomagany nagłośnieniem nie zastąpi prawdziwych organów piszczałkowych, a kilka głośników nie dorówna 1400 piszczałkom, z których każda wydaje dźwięk o indywidualnej barwie, natężeniu i wysokości. Wszystkie głosy użyte jednocześnie w tych organach tworzą niepowtarzalne, majestatyczne brzmienie.

Szansa nabycia tych organów okazała sie dobrze wykorzystaną. Instrument udało się dobrze zaadoptować do sali koncertowej naszej szkoły dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu i fachowości organmistrza Pana Adama Pachołka, który renowacji organów poświęcił wiele czasu.

Janusz Kiecana